ΑΔΗΦΑΓΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ

Τα τελευταία χρόνια όλο και πιο συχνά ακούμε τους όρους νευρική βουλιμία, νευρική ανορεξία κυρίως από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης...

Τα τελευταία χρόνια όλο και πιο συχνά ακούμε τους όρους νευρική βουλιμία, νευρική ανορεξία κυρίως από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ή ακόμα και από γνωστά μας άτομα που τυχαίνει να αντιμετωπίζουν κάτι τέτοιο.

Περισσότερες από 7 στις 10 διαταραχές κλινικής σημασίας δεν ανταποκρίνονται στα ακριβή διαγνωστικά κριτήρια της νευρικής ανορεξίας και νευρικής βουλιμίας. Υπάρχουν πολλά άτομα που κάνουν υπερφαγικά επεισόδια, δηλαδή τρώνε σημαντικά μεγάλες ποσότητες φαγητού σε σύντομο χρονικό διάστημα. Υπάρχουν επίσης πολλά άτομα που δεν τρώνε αντικειμενικά πολύ, αλλά νιώθουν εκτός ελέγχου όσον αφορά στη διατροφική τους συμπεριφορά, για παράδειγμα τσιμπολογούν όλη την ώρα μικρά σνακ.

Επιπλέον, παρατηρείται αρκετά άτομα να έχουν συμπτώματα παρόμοια με αυτά της νευρικής ανορεξίας, αλλά χωρίς αμηνόροια (διακοπή έμμηνου ρύσης) ή χωρίς ιδιαίτερα χαμηλό βάρος. Τέλος υπάρχουν άτομα με νευρική βουλιμία που κάνουν εμετό χωρίς να έχουν φάει μεγάλη ποσότητα φαγητού πριν.

Η διάγνωση των Διατροφικών Διαταραχών Μη Προσδιοριζομένων Διαφορετικά - EDNOS (Eating Disorders Not Otherwise Specified) περιλαμβάνει κάποια από τα χαρακτηριστικά μιας διατροφικής διαταραχής. Η Αδηφαγική Διαταραχή είναι μία κατηγορία των Διατροφικών Διαταραχών Μη Προσδιοριζομένων Διαφορετικά- EDNOS.

Χαρακτηριστικά της αδηφαγικής διαταραχής είναι:

1. Συχνά επεισόδια υπερφαγίας, καταναλώνοντας αντικειμενικά μεγάλη ποσότητα τροφής.
2. Αίσθημα απώλειας ελέγχου.
   
   

Στα υπερφαγικά επεισόδια παρατηρούνται τουλάχιστον 3 από τα παρακάτω:

• Το άτομο τρώει πιο γρήγορα από τη συνηθισμένη ταχύτητα κατανάλωσης τροφής.
• Το άτομο τρώει μέχρι να νιώσει δυσφορία.
• Τις περισσότερες φορές τρώει χωρίς να πεινάει.
• Το άτομο μπορεί να τρώει μόνο του ή κρυφά.
• Μετά το υπερφαγικό επεισόδιο το άτομο νιώθει άγχος ή ενοχές-τύψεις.
• Το άτομο έχει την αίσθηση ότι «ωθείται» ή παρακινείται από μία «ξένη δύναμη» προς το υπερφαγικό επεισόδιο.

Η συχνότητα των υπερφαγικών επεισοδίων είναι τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα για τουλάχιστον 3 μήνες. Επιπλέον, στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν χρησιμοποιούνται εκκαθαριστικές μέθοδοι (εμετοί) ή υπερβολικές μέθοδοι απώλειας βάρους, όπως η ασιτία. Συνήθως αυτή η κατάσταση επηρεάζει ένα εύρος ηλικιακών ομάδων, όπου μπορεί να προϋπάρχει ένα ιστορικό ανορεξίας ή βουλιμίας που τις περισσότερες φορές είναι επακόλουθο δίαιτας. Κάποιοι αναφέρουν ότι έχουν ξεκινήσει υπερφαγικά επεισόδια πριν ξεκινήσουν δίαιτα.

Αυτό αποτελεί μία υπόθεση σχετικά με την αιτιολογία των συμπτωμάτων που μπορεί να μην είναι ο περιορισμός, αλλά ο συναισθηματικός έλεγχος. Τα άτομα που πάσχουν από αδηφαγική διαταραχή σπάνια αντιλαμβάνονται ότι «κάτι δεν πάει καλά». Συνήθως είναι ανυποψίαστα και αυτό που τους συμβαίνει το συγχέουν με μια απλή υπερκαταναλωτική μανία σχετικά με το φαγητό, λόγω αδυναμίας τους να διαχειριστούν διάφορες δύσκολες καταστάσεις που μπορεί να βιώνουν.

Αυτή τη στιγμή, όσοι τύποι διατροφικών διαταραχών ακολουθούν υπερφαγικά επεισόδια χωρίς εκκαθαριστικές μεθόδους, θεωρούνται Διατροφικές Διαταραχές Μη Προσδιοριζόμενες Διαφορετικά - EDNOS. Το γεγονός αυτό κάνει τα άτομα που πάσχουν από αυτές να πιστεύουν ότι δεν έχουν κάποια διατροφική διαταραχή και άρα δεν αξίζουν την βοήθεια ειδικών.

Έτσι οι EDNOS περιλαμβάνουν και περιπτώσεις όπως υποκειμενική υπερφαγία, που συχνά περιγράφεται από τα άτομα ως «ψυχαναγκαστιή υπερφαγία» και άλλες μορφές που δεν πληρούν όλα τα κριτήρια της αδηφαγικής διαταραχής. Αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν και το συνεχές τσιμπολόγημα μικρών ποσοτήτων φαγητού. Για να πληροί ένα άτομο τη διάγνωση μερικού συνδρόμου διατροφικής διαταραχής θα πρέπει να συνυπάρχουν πολλά από τα χαρακτηριστικά της αδηφαγικής διαταραχής, όπως αυτοκριτικές σκέψεις, περιστασιακή απώλεια ελέγχου της τροφής και λαχτάρα για «απαγορευμένες τροφές».

Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν και άτυπες περιπτώσεις, για παράδειγμα είναι συνηθισμένο ένα άτομο με φυσιολογικό βάρος να κάνει εμετό κάθε βράδυ μετά το βραδινό γεύμα λόγω του φόβου αύξησης βάρους, παρόλο που δεν κάνει υπερφαγικά επεισόδια. Αυτή η περίπτωση δεν καλύπτει τα πλήρη κριτήρια ούτε για ανορεξία, ούτε για βουλιμία. Ένα άτομο που δεν τρώει κάτι λόγω του φόβου αύξησης βάρους, αλλά καταφέρνει να διατηρείται σε φυσιολογικό βάρος επειδή πίνει πολύ αλκοόλ, είναι επίσης συχνό παράδειγμα.

Επίσης υπάρχουν περιπτώσεις ατόμων που σκόπιμα κάνουν εμετό έπειτα από το κύριο γεύμα τους προκειμένου να χάσουν βάρος, αλλά τρώνε φυσιολογικά χωρίς να κάνουν εμετό όταν βρίσκονται μαζί με τους φίλους τους. Όλες αυτές οι περιπτώσεις είναι άτυπες, αλλά έχουν τόσα κοινά με τις κλασικές μορφές διατροφικών διαταραχών, που υπάρχει δισταγμός όσον αφορά το χαρακτηρισμό τους.

Το κριτήριο που ενώνει αυτή τη στιγμή τις διατροφικές διαταραχές είναι η υπερβολική ενασχόληση και ανησυχία για το βάρος και το σχήμα του σώματος και η ισχυρή σχέση τους με την αυτοεκτίμηση του ατόμου. Έτσι, οι πραγματικές διατροφικές διαταραχές χαρακτηρίζονται από τη συσχέτιση μεταξύ του βάρους και του ελέγχου της διατροφής όσο και την προσωπική ερμηνεία του ατόμου όσον αφορά το νόημα των επιπτώσεων που έχει το βάρος και η διατροφή στην προσωπική του ζωή.

Είναι πολύ σημαντικό αν κάποιος θεωρεί ότι εμφανίζει μερικά από τα προαναφερθέντα χαρακτηριστικά να το συζητήσει με εξειδικευμένο ψυχολόγο και εξειδικευμένο διατροφολόγο, με σκοπό πρώτα να προσδιοριστεί αν έχει κάποιας μορφής διατροφική διαταραχή και στη συνέχεια να την αντιμετωπίσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Η σωστή και πλήρης ενημέρωση είναι υψίστης σημασίας τουλάχιστον για το ξεκίνημα…